Ban Đại diện Hội NCT tỉnh tập huấn kiến thức người cao tuổi năm 2018 tại xã Văn tố, huyện Tứ Kỳ
Tại hội nghị sơ kết triển khai thực hiện Đề án 1533 của Chính phủ về việc “Nhân rộng mô hình CLB Liên thế hệ tự giúp nhau” do Trung ương Hội Người cao tuổi (NCT) tổ chức tháng 12 năm 2017, trên cơ sở đánh giá hoạt động của trên 1.200 CLB của cả nước, đã thống nhất nhận định: sau 10 năm thực hiện mô hình CLB, các tổ chức Quốc tế có tài trợ cho mô hình đều thống nhất ý kiến đánh giá với Trung ương Hội NCT Việt Nam khẳng định, đây là loại hình CLB tốt nhất ở nước ta mang lại nhiều lợi ích cho các thành viên, gia đình, cộng đồng và chia sẻ trách nhiệm xã hội với các cấp, ngành, chính quyền và các tổ chức đoàn thể ở địa phương, cơ sở.
CLB có nhiều ưu thế, là tổ chức xã hội tự nguyện, tập hợp nhiều đối tượng, lứa tuổi, trong đó phần lớn là NCT, người nghèo, cận nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn; tạo cơ hội cho họ phát huy vai trò, tham gia hoạt động chăm sóc sức khỏe, tăng thu nhập, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội ở địa phương phát triển. Với tinh thần tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống, hoạt động của CLB tập trung giúp đỡ thành viên thông qua cách tiếp cận liên thế hệ và tự giúp nhau dựa vào cộng đồng.
Mục tiêu chính của CLB là tạo cơ hội cho thành viên phát huy nội lực, chủ động giải quyết khó khăn, cải thiện cuộc sống, tự tin hòa nhập cộng đồng; cải thiện mối quan hệ giữa NCT với chính quyền, tổ chức đoàn thể và các nhà cung cấp dịch vụ, góp phần thực hiện tốt hơn quyền và lợi ích của NCT.
Đặc điểm nổi bật của CLB là tự giúp nhau, hòa nhập, đa dạng hoạt động và phát triển bền vững. Phần lớn các vấn đề của cộng đồng đều có thể giải quyết hoặc cải thiện bởi chính các thành viên, nếu đoàn kết, quyết tâm, không trông chờ, ỷ lại. Trong CLB có cả người trẻ, người khá giả, nam giới sẵn sàng hỗ trợ những thành viên khó khăn, ốm đau bệnh tật. Với nội dung hoạt động thiết thực, CLB đáp ứng nhu cầu vừa chăm sóc, vừa phát huy vai trò NCT, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, sức khỏe của NCT, đây là những nhân tố bảo đảm CLB hoạt động hiệu quả, phát triển bền vững.
Hiệu quả thiết thực của CLB mang lại, đó là: NCT được hỗ trợ vốn, hướng dẫn cách làm ăn, vươn lên thoát nghèo. Hơn 70% thành viên được vay vốn và chuyển giao khoa học kỹ thuật, góp phần tăng thu nhập. Sức khỏe của các thành viên cũng tốt lên do rèn luyện và được hướng dẫn kiến thức tự chăm sóc bản thân. Người già neo đơn được tình nguyện viên đến nhà chăm sóc, được khám bệnh miễn phí, được giúp đỡ khi gặp khó khăn. Đời sống tinh thần của NCT được nâng cao, được tham gia các phong trào văn hóa, văn nghệ, thể thao, có cơ hội giao lưu, nâng cao nhận thức…
Nhiều CLB đã cho kết quả rõ nét, chỉ sau 2 đến 3 năm, thành viên CLB được vay vốn đã có thu nhập gấp rưỡi, gấp đôi; sau 3, 4 năm nhiều hộ thoát nghèo bền vững. Điều này cho thấy NCT được vay vốn ưu đãi sẽ phát triển kinh tế, cải thiện cuộc sống; đặc biệt NCT trả vốn, lãi đầy đủ, đúng hạn. Quỹ của CLB được bảo tồn và ngày càng gia tăng, tạo ra các cơ hội giúp nhau sản xuất, thành lập tổ nhóm sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.
Thành viên CLB hăng hái tham gia các hoạt động thể dục thể thao, dưỡng sinh, văn hóa văn nghệ, vui chơi giải trí; truyền thông, tư vấn sức khỏe, sau một thời gian, sức khỏe các thành viên chuyển biến rõ nét; họ không chỉ tự chăm sóc sức khỏe mà còn hướng dẫn gia đình, cộng đồng dân cư. Nhiều CLB duy trì tổ chức khám bệnh định kì hàng năm, giúp phát hiện bệnh tật để kịp thời chữa trị, phục hồi, kéo dài tuổi thọ.
Trước đây, nhiều thành viên tự ti do hoàn cảnh nghèo khó, không có cơ hội hoạt động cộng đồng. CLB thành lập đội văn nghệ, nghệ thuật, bóng chuyền hơi, có CLB còn tổ chức khiêu vũ, giúp họ hăng hái, tự tin tham gia giao lưu, biểu diễn, thi đấu với các đơn vị bạn; mang lại không khí vui tươi, phấn khởi cho NCT và cộng đồng dân cư, làm gương và khích lệ lớp trẻ.
Hoạt động của CLB Liên thế hệ tự giúp nhau gắn kết vai trò của CLB với cộng đồng dân cư và vai trò của cộng đồng trong các hoạt động của CLB. Từ đó, nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường, tích cực tham gia Chương trình xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu, thực hiện cưới xin, tang lễ văn minh, được xã hội đồng tình đón nhận, hưởng ứng.
Những CLB phát triển vững đều rất quan tâm nâng cao năng lực, kĩ năng công tác cho cán bộ, nhận thức cho các thành viên. Ban Đại diện Hội NCT cấp tỉnh định kì tổ chức tập huấn cho cán bộ chủ chốt của CLB; cung cấp văn bản, tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ; tổ chức giao lưu, học tập kinh nghiệm giữa các CLB nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động. Tổ chức truyền thông, nói chuyện chuyên đề về già hóa dân số; chăm sóc sức khỏe dựa vào cộng đồng, gia đình và tự chăm sóc; kinh nghiệm phát triển sản xuất tăng thu nhập, giảm nghèo bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống cho NCT…
Thực tế cho thấy những CLB hoạt động tốt, có hiệu quả thiết thực là do:
Trước hết, có sự quan tâm chỉ đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự vào cuộc và phối hợp chặt chẽ, với vai trò là tham mưu của Hội NCT, ngành Lao động – Thương binh và Xã hội với các ngành liên quan.
Thứ hai, khắc phục khó khăn do nguồn vốn tài trợ giảm, nhiều CLB sáng tạo vận động, phát hành sổ tấm lòng vàng, bảng vàng vinh danh. Một số địa phương cho phép huy động từ quỹ cơ sở; nhận được sự ủng hộ của nhiều tổ chức, cá nhân. Ưu tiên triển khai trước ở các tỉnh, thành phố bố trí nguồn vốn đối ứng của địa phương.
Thứ ba, Ban chủ nhiệm phải là các thành viên có trình độ, năng lực, kinh nghiệm, nhiệt huyết; được hỗ trợ tài liệu, kĩ thuật vận hành và tập huấn bài bản. Chủ nhiệm CLB cần có uy tín, trách nhiệm cao, quan hệ, phối hợp tốt với địa phương để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc.
Thứ tư, đảm bảo cơ cấu hợp lý với 55 – 70 thành viên, chia thành 5 – 7 nhóm, có 70% là NCT, 60 – 70% là phụ nữ; 60 – 70% là người nghèo, cận nghèo, có hoàn cảnh khó khăn; 30% có điều kiện hơn sẵn sàng chia sẻ giúp đỡ.
Thành lập các tổ tăng thu nhập, văn nghệ, thể thao, tình nguyện viên, vận động nguồn lực. Mỗi gia đình chỉ có 1 người tham gia để nhiều hộ được hưởng lợi.
Thứ năm, mọi vấn đề của CLB phải bàn bạc dân chủ, quyết định theo đa số. Các hoạt động theo quy chế; công khai tài chính; chương trình, kế hoạch, báo cáo hằng tháng, được giám sát chặt chẽ.
Ý nghĩa của CLB mang lại là ở chỗ tự nguyện, tự quản, tự chăm sóc, giúp đỡ nhau.
Lương Anh Tế
(còn nữa - bài ba)