Dòng chảy thời gian đã đi qua 70 năm kể từ khi Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi thi đua ái quốc. Trong lịch sử thăng trầm của đất nước, với niềm tin sắt son vào lý tưởng của Đảng, vào tư tưởng Hồ Chí Minh và con đường đi lên CNXH, nhân dân ta đã không ngừng phát huy tinh thần yêu nước – yếu tố cốt lõi của phong trào thi đua, cùng với  trí tuệ và tính năng động sáng tạo, chí khí và quyết tâm, dân tộc Việt Nam đã liên tiếp làm nên những thành tích rất đáng tự hào, tạo nên một hình ảnh sống động trước thế giới, một đất nước ổn định, đang vươn tới sự phồn vinh, tươi đẹp, sẵn sàng hội nhập cùng cộng đồng quốc tế, vì hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Có nhiều yếu tố góp phần tạo ra sức mạnh tổng hợp để làm nên những chiến công, nhưng trong đó không thể không kể đến giá trị to lớn của Lời kêu gọi thi đua ái quốc mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu ra trong ngày 11/6/1948. Thời gian 70 năm tuy không dài so với lịch sử hàng ngàn năm văn hiến của dân tộc, nhưng những nội dung và phương pháp thực hiện được nêu ra trong Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tạo ra nguồn động lực vô cùng mạnh mẽ thôi thúc toàn Đảng, toàn dân, toàn quân không kể giới tính, tuổi tác, không phân biệt giàu nghèo, vị trí thứ bậc cao thấp tất cả đều tiến quân mạnh mẽ vào khắp các mặt trận: văn hóa, giáo dục, kinh tế, chính trị, quân sự với tinh thần một chiến sĩ dũng cảm đã thấm nhuần tư tưởng thi đua ái quốc.

Có thể khẳng định rằng: Sự ra đời của Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một trong những mốc son sáng chói của cách mạng Việt Nam. Bởi trong hoàn cảnh Cách mạng Tháng 8 vừa mới thành công, đất nước còn biết bao khó khăn: giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm đang rình dập, lăm le, đe dọa sự sống còn của dân tộc thì một sáng kiến có ý nghĩa to lớn về mặt tinh thần, nền tảng tạo ra sức mạnh vật chất – đó là sự ra đời đúng lúc của “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” mà tác giả là Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trong khi đất nước còn thiếu thốn đủ bề, nhất là về cơ sở vật chất thì mục tiêu của thi đua với các tiêu chí nhanh, nhiều, chất lượng đã được lời kêu gọi làm sáng tỏ: “Làm cho mau, làm cho tốt, làm cho nhiều”. Và điều quan trọng là tất cả mọi người dân: sĩ, nông, công, binh dù đang đảm nhiệm công việc gì lớn hay nhỏ cũng phải tham gia phong trào thi đua ái quốc với ý thức “vừa kháng chiến, vừa kiến quốc”.

Có thể nói “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tác phẩm mang đậm màu sắc phương pháp luận về công tác thi đua. Bởi vì, cấu trúc của tác phẩm này rất chặt chẽ: mục đích rõ ràng, nội dung phong phú, sâu sắc, phương pháp tiến hành thể hiện tính quần chúng, lấy dân làm gốc. Tác phẩm được viết với phong cách giản dị, dễ hiểu, phù hợp với trình độ dân trí thời đó (95% người dân chưa biết chữ). Toàn bộ tác phẩm chỉ có 21 câu với 348 từ, rất cô đọng, súc tích. Phần kết luận của tác phẩm vừa mang tính triết lý, khẳng định sự thắng lợi, vừa thấm đượm tình cảm động viên:  “Với tinh thần quật cường và lực lượng vô tận của dân tộc ta, với lòng yêu nước và chí kiên quyết của nhân dân và quân đội ta, chẳng những chúng ta có thể thẳng mà chúng ta nhất định thắng lợi trong thi đua ái quốc. Hỡi toàn thể đồng bào! Hỡi toàn thể chiến sĩ! Tiến lên!”.

Thấm nhuần sâu sắc nội dung Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong hành trình hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, hàng triệu, triệu người dân Việt Nam, không kể họ đang làm việc gì và ở vị trí nào đều một lòng quyết tâm đem hết tâm huyết của mình vào thực hiện nhiệm vụ được giao, chỉ mong sao hoàn thành công việc một cách tốt nhất để đóng góp công sức của mình vào chiến thắng của sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc.

Chính lời hô hào Tiến lên của Người trong phần kết của Lời kêu gọi thi đua ái quốc đã thôi thúc ý chí của hàng triệu con tim tuổi trẻ sẵn sàng tạm gác ước mơ trên giảng đường đại học để vác cây súng trên vai lên đường thực hiện nguyện vọng “cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến đánh thắng quân thù”. Với quan điểm “không có việc gì khó; Chỉ sợ lòng không bền”, lớp lớp thanh niên Việt Nam đã nối tiếp nhau lên đường với ý chí tinh thần  “Xẻ dọc Trường sơn đi cứu nước” đã góp phần làm nên chiến thắng vĩ đại, giành độc lập tự do cho Tổ quốc và thống nhất đất nước.

Trong cuộc trường kỳ kháng chiến ấy đã xuất hiện nhiều tấm gương tuổi trẻ kiên cường, dũng cảm đem trái tim mình hiến dân cho Tổ Quốc, tiêu biểu như: Trần Văn Ơn, Võ Thị Sáu, La Văn Cầu, Cù Chính Lan, Nguyễn Thị Chiên, Bế Văn Đàn, Phan Đình Giót, Tô Vĩnh Diện... Hàng triệu đoàn viên, thanh niên tham gia phong trào "Ba sẵn sàng"; “Năm xung phong"; “Hành trình theo bước chân những người anh hùng”; “Ánh sáng soi đường”; “Sáng tạo trẻ”. Từ những phong trào ấy đã xuất hiện nhiều tập thể và cá nhân với những chiến công xuất sắc, như: Tạ Thị Kiều tay không đoạt bốt giặc; Lê Thị Hồng Gấm chiến đấu đến hơi thở cuối cùng không chịu đầu hàng giặc; câu nói bất hủ của người thợ điện trẻ tuổi Nguyễn Văn Trỗi: "Còn giặc Mỹ thì không có hạnh phúc" đã gây xúc động cho tuổi trẻ và nhân dân tiến bộ khắp năm châu; lời hô của anh hùng liệt sỹ Nguyễn Viết Xuân: "Nhằm thẳng quân thù mà bắn!" đã trở thành hiệu lệnh thúc giục quân và dân ta xông lên tiêu diệt quân thù,… Họ thật sự xứng đáng đại diện cho một lớp trẻ mang ý chí Tiến lên theo Lời kêu gọi thi đua ái quốc đi vào cuộc chiến "Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh".

70 năm đã đi qua, lịch sử cách mạng của dân tộc Việt Nam đã có biết bao sự kiện vẻ vang, anh hùng do những tập thể và cá nhân làm nên. Chính phủ và Mặt trận Tổ quốc các cấp đã nhiều lần phát động các phong trào thi đua yêu nước. Tùy thuộc vào hoàn cảnh lịch sử của từng giai đoạn cách mạng mà nội dung phong trào thi đua mang màu sắc đặc thù của nó. Tuy nhiên, nó vẫn kế thừa những nguyên tắc mang tính chất phương pháp luận mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu ra. Dù khác nhau về nội dung, hình thức, hoàn cảnh tạo ra chất anh hùng, nhưng trong tất cả các sự kiện ấy đều thấp thoáng có âm vang lời kêu gọi Tiến lên trong phong trào thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh năm xưa. Âm vang ấy đã hòa vào tiếng kèn xung trận và rộn lên trong tâm trí của các chiến sĩ Điện Biên khi tiến vào giải phóng các chốt cuối cùng  trong ngày 6/5/1954; của những chàng trai phi công sẵn sàng bấm nút để tiêu diệt máy bay của Mỹ trên bầu trời Hà Nội vào tháng 12 năm 1972, của các chiến sĩ trên khắp các mặt trận, nhất là các chiến sĩ xe tăng khi tiến vào giải phóng Dinh Độc Lập trong chiến dịch đại thắng mùa xuân năm 1975...

Có rất nhiều, rất nhiều việc làm tốt đẹp để minh chứng cho sự lan tỏa rộng khắp về bản chất tốt đẹp của Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chính giá trị cao cả ấy đã vượt qua thời gian và không gian để lắng đọng lại trong tâm trí của mỗi người dân Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Nó đang được lưu giữ như một tài sản quí báu trong kho tàng văn hóa của dân tộc.

Tuy nhiên trong thời gian qua, ở một vài nơi công tác thi đua khen thưởng còn hạn chế làm ảnh hưởng đến bản chất tốt đẹp của phong trào thi đua yêu nước,  như khen quá nhiều, tiền thưởng không đúng với Nghị định số 91/2017/NĐ–CP của Chính phủ  ban hành ngày 31/7/2017 về việc quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thi đua, khen thưởng. Đó là những hạn chế cần sớm được khắc phục.

Để viết tiếp một cách xứng đáng những trang sử vẻ vang của dân tộc thông qua các phong trào thi đua yêu nước, chúng ta phải nhận thức sâu sắc lời căn dặn của Người: “Thi đua là một cách rất tốt, rất thiết thực để làm cho mọi người tiến bộ. Thi đua giúp cho đoàn kết chặt chẽ thêm. Và đoàn kết chặt chẽ để thi đua mãi”. Có như vậy, chúng ta mới có thể góp phần nhỏ bé của mình làm cho đất nước nghìn năm Thăng Long – Hà Nội luôn thấm đượm bản sắc dân tộc, trở nên một đất nước năng động và phát triển, một quốc gia dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng văn minh.

Trên đường phát triển và hội nhập, chuyển mình vươn lên trong tiến trình đổi mới, Việt Nam đang có đà để nâng cao tầm, củng cố thế, gia tăng lực, với sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, cách quản lý điều hành năng động và hiệu quả của Chính phủ, cùng sự phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, sự ủng hộ nhiệt tình của bạn bè quốc tế, chúng ta nhất định tận dụng tốt các cơ hội, vượt qua mọi thách thức, quyết tâm đưa Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh lên một tầm cao mới với hứa hẹn những thành công mới.

Nghị quyết hội nghị Trung ương 6 và 7 khóa XII đã và đang thổi luồng sinh khí mới, khơi dậy, nhân lên sức sáng tạo vô tận của mọi cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Chúng ta sẽ lập nên những thành tựu có ý nghĩa thời đại thông qua việc thực hiện có hiệu quả các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước tại các địa phương, cơ sở và chúng ta luôn nhớ lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Trước thi đua phải chuẩn bị đầy đủ. Trong lúc thi đua, phải thiết thực đôn đốc, giúp đỡ, sửa đổi. Sau đợt thi đua phải thực hiện kiểm tra, tổng kết, phổ biến kinh nghiệm, khen thưởng những người kiểu mẫu, nâng đỡ những người kém cỏi”. Đó cũng là cách tốt nhất để mỗi người chúng ta chuyển những nội dung cốt lõi của Lời kêu gọi thi đua ái quốc thành những việc làm cụ thể trong quá trình học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh./.