Ảnh minh họa

Có thể nói, lối sống văn hóa lành mạnh là những hành vi, cử chỉ, thói quen ứng xử đẹp đẽ đã được kiểm nghiệm trong cuộc sống, phù hợp với thị hiếu của đông đảo quần chúng nhân dân trong cộng đồng dân cư và xã hội. Đó là lối sống mang ý nghĩa chuẩn mực phù hợp với xu hướng phát triển của thời đại, có tác động tích cực đối với việc xây dựng nhân cách con người nói riêng, xây dựng nền văn hóa đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc nói chung. Người có lối sống văn hóa lành mạnh là người có sự hiểu biết sâu sắc phạm trù đạo đức của con người, luôn hướng tới những giá trị cao đẹp, biết tôn trọng bản thân và người khác.

Trong thế hệ trẻ, số lượng học sinh, sinh viên ở các trường phổ thông và cao đẳng, đại học chiếm tỷ lệ khá cao. Họ góp phần quan trọng vào việc tạo ra khí thế mạnh mẽ trong các phong trào thi đua của thế hệ trẻ. Trong thời gian qua, phần đông học sinh, sinh viên các trường đã có nhiều cố gắng trong quá trình “rèn đức, luyện tài vì ngày mai lập nghiệp” nói chung, rèn luyện lối sống văn hóa lành mạnh nói riêng. Đó là lối sống trẻ trung, năng động, giàu tình cảm, tinh tế, biết sẻ chia, mềm mỏng, bao dung, khôn khéo, biết hy sinh những điều cần thiết, luôn biết điều chỉnh mình cho phù hợp với cuộc sống. Họ thương yêu giúp đỡ lẫn nhau, giành nhiều thời gian cho quá trình học tập, nghiên cứu, tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện: “hiến máu nhân đạo”, “tiếp sức mùa thi”… Có thể nói: tất cả những bạn trẻ thông minh, có tâm hồn và trái tim nhậy cảm đều biết lựa chọn cách ứng xử đẹp, có văn hóa, lành mạnh sao cho vừa hợp lòng người, vừa thuận ý mình. Tuy nhiên, trong bối cảnh đất nước đang trong xu thế hội nhập, không ít các bạn học sinh, sinh viên đã không thận trọng, xem xét kỹ càng sự tiếp cận những cái mới, cho nên đã xa đà vào lối sống thực dụng, ưa chuộng hình thức, đua đòi, nay mốt này, mai mốt khác, thích yêu đương, “thử nghiệm”, sao nhãng việc rèn luyện, học tập, sống ích kỷ, hẹp hòi… Những hạn chế đó đã ảnh hưởng lớn đến việc xác định lý tưởng, thế giới quan cuộc sống của họ.

Để xây dựng được lối sống văn hóa, lành mạnh cho học sinh, sinh viên trong các nhà trường, chúng ta cần quan tâm giải quyết tốt một số vấn đề như:

Bồi dưỡng cho học sinh, sinh viên ý thức vươn lên làm chủ kiến thức khoa học

Muốn có được một vị trí trong xã hội, mỗi học sinh, sinh viên phải có những hiểu biết sâu sắc, toàn diện về chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ thuộc ngành nghề của mình. Trong sự phát triển của xã hội, nghề nào cũng quý, cũng có sự thành đạt. Nhưng muốn có được điều đó, tuổi trẻ phải có ý thức ham học hỏi, nghiên cứu ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường để có những kiến thức nghề nghiệp tinh thông. Cái đích của sự học ở đây không phải chỉ dừng ở chỗ để biết, để hiểu, mà cái quan trọng là học để hành và vươn tới sự sáng tạo. Có thể nói: đây là cơ sở đầu tiên vô cùng quan trọng để mỗi người có thể tạo dựng được một lối sống văn hóa lành mạnh. Vì học vấn là chất liệu của tư duy, yếu tố bên trong chỉ đạo mọi hành vi, cử chỉ, ứng xử bên ngoài.

Thường xuyên trau dồi cho học sinh, sinh viên ý thức tu dưỡng đạo đức

Lối sống văn hóa lành mạnh đòi hỏi bạn trẻ không được lơ là, thờ ơ với việc rèn luyện, nâng cao phẩm chất đạo đức. Có thể khẳng định rằng: dù ở bất kỳ giai đoạn nào trong tiến trình phát triển của lịch sử, muốn có một đời sống tốt đẹp, một lối sống văn hóa, lành mạnh thì mỗi người phải có được những phẩm chất cơ bản của đạo đức: Cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư. Có điều là, mỗi bạn trẻ phải có ý thức không ngừng tiếp cận các chuẩn mực mới trong từng nội dung của đạo đức theo yêu cầu của xã hội ở mỗi giai đoạn lịch sử xác định theo phương châm mỗi thời đại có nguyên lý của riêng mình mà cái gốc rễ là nguyên lý của nền sản xuất.

Tạo điều kiện thuận lợi cho mọi học sinh, sinh viên gìn giữ và phát huy vẻ đẹp hình thể trong các hoạt động thích hợp

Là những người đang trong độ tuổi có vẻ đẹp hình thể tốt nhất các bạn trẻ cần nhận thức được một cách sâu sắc rằng: hiện nay, hình thức đã trở thành một tiêu chí quan trọng trong thang giá trị của xã hội khi đánh giá con người. Đó là một thành tố cơ bản tạo thành lối sống văn hóa lành mạnh. Bởi vậy, mọi học sinh, sinh viên phải có ý thức chủ động xây dựng cho bản thân mình một kế hoạch rèn luyện thân thể phù hợp với điều kiện của môi trường học tập công tác hiện tại, nhằm gìn giữ cho mình luôn có được vẻ đẹp ấm áp của trái tim tuổi thanh xuân và sự tỏa sáng của tâm hồn trí tuệ cùng với một thân hình cân đối, khỏe mạnh, gợi cảm. Điều cần chú ý đối với nữ sinh là biết phô diễn vẻ đẹp hình thể đúng lúc, đúng chỗ, không đáp ứng sự thỏa mãn nhu cầu thẩm mỹ một cách dễ dãi, tùy tiện.

Khuyến khích học sinh, sinh viên tiếp cận rèn luyện các kỹ năng sống

Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ, sự bùng nổ thông tin trong thời kỳ hội nhập đã tác động mạnh mẽ đến những người muốn vươn lên đỉnh cao, nhất là đối với các bạn trẻ, những người năng động, nhạy cảm trong sự tiếp thu cái mới. Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát huy lối sỗng văn hóa lành mạnh về vẻ đẹp hình thức bên ngoài, các bạn trẻ cần tăng cường việc rèn luyện các kỹ năng sống như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng trình bày, kỹ năng hoạt động, kỹ năng làm đẹp... Có được những kỹ năng sống cần thiết sẽ giúp bạn trẻ có được tâm thế bình tĩnh, tự tin trong khi giải quyết những vấn đề xảy ra trong cuộc sống hàng ngày, trên cơ sở đó có thể hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.

Con người sinh ra không phải ai cũng có được ngay những phẩm chất cần thiết của lối sống văn hóa, lành mạnh. Nhưng nếu biết phát huy mạnh mẽ ưu thế của những người trong lứa tuổi có sức sống dồi dào, được học tập, rèn luyện trong môi trường thuận lợi của các nhà trường, có ý chí quyết tâm khắc phục những khiếm khuyết của bản thân, thường xuyên nỗ lực phấn đấu nâng cao trình độ học vấn, tu dưỡng đạo đức, tác phong, tiếp cận các kỹ năng mềm trong sự kết hợp hài hòa với vẻ đẹp hình thể thì mỗi học sinh, sinh viên sẽ sớm có được lối sống văn hóa lành mạnh – yếu tố cốt lõi của việc nâng cao vị thế của tuổi trẻ trong con mắt của mọi người./.

TS. Phạm Trung Thanh