Ảnh minh họa

Thực tế cho thấy, tâm hồn của con trẻ đựơc hình thành và phát triển trong cuộc sống của xã hội với nhiều mối quan hệ đan xen vào nhau, tác động tương hỗ lẫn nhau. Ví dụ: Thầy giáo - học sinh, ông bà - cháu chắt, bố mẹ - con cái, anh chị - các em (gọi chung là người lớn – con trẻ). Mọi việc làm được triển khai trong quá trình thực hiện nội dung của các mối quan hệ đó đều hàm chứa ý nghĩa giáo dục nhân văn rất lớn.

Trong khi giải quyết các tình huống xảy ra trong cuộc sống, chúng ta thường thấy xuất hiện "lời hứa" giữa người lớn với con trẻ, đặc biệt là giữa người mẹ với con trẻ và giữa con trẻ với người lớn. Mỗi loại lời hứa đó có một ý nghĩa tâm lí khác nhau.

Khi người mẹ hứa với con trẻ là nhằm làm cho con trẻ được thoả mãn một nhu cầu về vật chất hoặc tinh thần nào đó. Vì thế, lời hứa ấy đã đem lại cho con trẻ một niềm tin tưởng vào người lớn và một sự khát khao chờ đợi được thực hiện. Thông thường những lời hứa như thế có kèm theo những điều kiện nhất định. Ví dụ: chiều nay ở nhà, con cứ làm hết số lượng bài tập mẹ đã ra, chiều về mẹ sẽ mua cho con quyển sách mà con thích? Hoặc, nếu trong tháng này mỗi con phấn đấu đạt 5 điểm 10, bố sẽ đưa các con đi tham quan Văn Miếu Quốc tử giám và thăm lăng Bác ở Hà Nội... Vậy là, những lời hứa trên đã tạo ra động lực cho con trẻ phấn đấu để đạt được kết quả cao hơn trong quá trình thực hiện một nhiệm vụ nhất định.

Chính vì vậy, khi người mẹ đã đưa ra lời hứa với con trẻ thì bằng mọi cách người mẹ phải thực hiện trọn vẹn lời hứa đó, khi con trẻ đã hoàn thành công việc được giao. Tâm lí của trẻ em thường rất tin tưởng vào người lớn, nhất là người mẹ và coi người lớn là tấm gương mẫu mực cần học tập và làm theo. Bởi thế, nếu người mẹ đã hứa mà không thực hiện thì sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến trẻ, làm mất lòng tin ở trẻ, từ đó dẫn đến thiếu tinh thần quyết tâm hoàn thành những nhiệm vụ khác mà người mẹ giao cho, thậm chí có khi còn nảy sinh ý thức chây lười, lẩn tránh công việc được giao với lí do người mẹ đã không giữ đúng lời hứa. Việc người mẹ thất hứa sẽ tạo ra hình ảnh xấu, gây nên ấn tượng không đẹp trong tâm hồn con trẻ, làm phát sinh trong nó tình cảm ghét bỏ những người thất hứa, thậm chí còn dẫn đến sự vin cớ vào đó để thất hứa với người khác.

Con trẻ được người mẹ hứa nhưng không thực hiện sẽ gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình phát triển nhân cách của nó, trẻ sinh ra hoài nghi không tin vào người lớn và khi hình ảnh người mẹ vốn được coi là hình mẫu trở nên bị méo mó thì con trẻ sẽ rất khó khăn trong việc tiếp thu, lĩnh hội những lời khuyên răn, dạy bảo của người mẹ. Một khi niềm tin vào người mẹ bị đánh mất thì con trẻ sẽ không còn tin vào những điều khác nữa. Hứa suông với con trẻ sẽ dẫn tới sự nói dối để chống chế những khuyết điểm đã xảy ra ở các em.

Người mẹ giữ trọn chữ tín với con trẻ là cách làm có hiệu quả nhất để gieo vào tâm hồn trẻ một niềm tin hi vọng, vì "người không có chữ tín, chẳng làm chi nên việc". Và khi đã có niềm tin vững chắc vào người mẹ thì trẻ sẽ ứng xử theo khuôn mẫu mà người mẹ đã làm và sẽ hành động theo lời trẻ đã hứa.   

Thông thường, con trẻ nhớ rất dai những lời người mẹ đã hứa vì nó gắn với quyền lợi được hưởng, chứ không như một số người thường nghĩ "chúng chỉ là trẻ con, nay nói mai quên". Bởi vậy, trong những trường hợp vì một lí do chính đáng nào đó chưa thực hiện được lời hứa thì người mẹ không nên lảng tránh, làm ngơ như không có chuyện gì xảy ra, càng không nên lấy việc không thực hiện lời hứa làm biện pháp trừng phạt một thiếu sót nào đó đã xảy ra ở con trẻ. Ví như "con đã bỏ nhà đi chơi nên mẹ không thực hiện lời hứa". Cách làm này sẽ gây ra sự sứt mẻ tình cảm trong quan hệ với người mẹ. Biện pháp tốt nhất để giải quyết những trường hợp lời hứa chưa được thực hiện là nói đúng sự thật đã xảy ra, giải thích rõ ràng nguyên nhân của sự việc và có sự thoả thuận, thương lượng về thời gian thực hiện lời hứa để con trẻ yên tâm và thông cảm. Chẳng hạn, vì mẹ bận công việc nên đã quên, mai mẹ sẽ mua tặng con. Hoặc mẹ chưa sắp xếp được thời gian, cho mẹ nợ rồi tháng sau mẹ sẽ thực hiện. Trong những trường hợp con trẻ chưa hoàn thành nhiệm vụ được giao thì người mẹ có quyền hoãn việc thực hiện lời hứa hoặc vẫn thực hiện lời hứa nhưng phải nhắc nhở con trẻ không được tái phạm thiếu sót đó trong lần sau và động viên các em hãy cố gắng hơn nữa.

Nói tóm lại, khi đã hứa với con trẻ điều gì, người mẹ cần nghiêm túc thực hiện lời hứa của mình để tạo ra trong tâm hồn con trẻ sự hứng thú trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao, đồng thời hình thành cho trẻ thói quen giữ lời hứa với người khác. Hãy nhớ lời của Khổng Tử : "Người xưa thận trọng lời nói, sợ sẽ xấu hổ nếu nói mà làm không được".

TS. Phạm Trung Thanh