Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết; Thành công, thành công, đại thành công. Toàn đảng, toàn dân, toàn quân học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
CHUYÊN MỤC CHÍNH
Số lượt truy cập
8,248,617
Người cao tuổi trong việc xây dựng và phát triển văn hóa gia đình
( Cập nhật:30/9/2017 17:43:45)

Văn hóa dân tộc phát triển giàu bản sắc cũng chính từ sự đóng góp của văn hóa gia đình và ngược lại, văn hóa gia đình muốn phát triển được phải dựa trên nền tảng của văn hóa dân tộc, trong đó con người nói chung, những người cao tuổi nói riêng luôn đóng vai trò là chủ thể của văn hóa...

 

Ảnh minh họa

"Văn hóa là toàn bộ những hoạt động sáng tạo và những giá trị của nhân dân một nước, một dân tộc về mặt sản xuất vật chất và tinh thần trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước". Từ khái niệm chung đó, chúng ta có thể hiểu văn hóa gia đình bao gồm tất cả những gì làm cho gia đình này khác với gia đình kia, từ những việc làm đơn giản đến các vấn đề phức tạp nhất, trong đó, những người cao tuổi của mỗi gia đình giữ vai trò then chốt.

Ngày nay, trong xu thế hội nhập và phát triển của đất nước, mỗi người, mỗi gia đình nói riêng, xã hội nói chung không chỉ chịu ảnh hưởng của các nước trong khu vực và trên thế giới về kinh tế, chính trị, khoa học, xã hội mà còn chịu sự tác động mạnh mẽ của những giá trị tinh thần, lối sống văn hóa của thời đại. Nghị quyết Đại hội Đảng khóa IX đã khẳng định “Cần nêu cao trách nhiệm của gia đình trong việc xây dựng, bồi dưỡng các thành viên của mình có lối sống văn hóa, làm cho gia đình thực sự là tổ ấm của mỗi người và là tế bào lành mạnh của xã hội”.

Tuy đã trải qua những thăng trầm lịch sử qua hai cuộc kháng chiến cũng như trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, nhưng đứng trước những thời cơ và thách thức của thời đại, với những yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, sự đổi mới toàn diện của quê hương, đất nước, văn hóa gia đình Việt Nam cần có những thay đổi quan trọng sao cho phù hợp với sự phát triển của đất nước trong giai đoạn cách mạng hiện nay.

Dù trong bất kỳ thời điểm nào, gia đình cũng là nơi giữ gìn, lưu truyền, xây dựng, bồi đắp, phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, những phong tục lành mạnh thể hiện đậm đà bản sắc văn hóa của quê hương, đất nước: tôn trọng đạo lý, sống có nghĩa tình, say sưa học tập, giàu lòng nhân ái, sẵn sàng xả thân “mình vì mọi người”, thủy chung...

Con người được sinh ra từ gia đình. Hạt giống văn hóa cá nhân được gieo từ tuổi thơ ở trong gia đình. Những năm đầu tiên của cuộc đời, hạt giống ấy đã nảy mầm. Cái mầm non ấy hút nhựa sống của văn hóa gia đình, biến thành sức sống tiềm tàng cho những gì sẽ có sau này. Các cháu làm được những gì, điều đó tùy thuộc nhiều vào hoạt động tự thân của chúng, nhưng cũng phụ thuộc không ít vào cách giáo dục của những người cao tuổi nói chung mà trực tiếp là ông bà, cha mẹ mà chúng được tiếp xúc hàng ngày.

Phải có nhiều người hợp lại mới thành gia đình, nhưng mái ấm thì chỉ có một và chỉ có gia đình nào có văn hóa lành mạnh mới tạo thành mái ấm. Như vậy, văn hóa gia đình là yếu tố then chốt để tạo ra mái ấm đó. Chính vì thế, trong những trường hợp éo le của cuộc sống, khi con cháu xa chân, lầm lỡ, thì ông bà, cha mẹ chính là người dang tay đón chúng trở về, tạo cho chúng một nơi nương tựa và những điều kiện cần thiết để sửa sai, để phục hồi giá trị nhân phẩm con người. Có người đã so sánh ví von: Căn nhà xây bằng gỗ đá, mái ngói chở che, cột kèo nâng đỡ. Tổ ấm gia đình được xây bằng những việc làm yêu thương, kéo dài ngàn năm. Có thể nói rằng: văn hóa gia đình với những nét đặc thù của tình cảm yêu thương, trong đó trụ cột là người cao tuổi luôn là một món quà quý giá nhất mà mọi người trong gia đình có thể dành cho nhau.

Trong văn hóa gia đình, tình cảm thương yêu, đùm bọc giữa các thành viên mà nòng cốt là ông bà có một vị trí đặc biệt. Nó giống như chất keo có thể kết nối mọi người lại với nhau, cùng hưởng những niềm vui, cùng chia sẻ những nỗi buồn, thường xuyên động viên nhau vượt qua khó khăn để đi đến mục đích cuối cùng. Không có kho từ vựng nào có  thể diễn tả hết được tình cảm cao quý đó. Bằng trực giác, ta chỉ có thể cảm nhận được mà không nhìn thấy được tình yêu gia đình, nhưng nó lại soi sáng để ta có thể nhìn thấy tất cả. Tình yêu gia đình làm cho mọi tình yêu khác có tiếng nói. Sự phong phú về đời sống tinh thần, nhất là về tâm hồn và đạo đức mỹ học của những người cao tuổi trong nếp sống văn hóa gia đình là điều kiện quan trọng nhất để giáo dục con cháu.

Tính chất thiêng liêng trong quan hệ ruột thịt giữa ông bà, cha mẹ và con cháu trong gia đình là nhân tố có sức cảm hóa mạnh mẽ và thúc đẩy con cháu tự giác tiếp thu, lĩnh hội những giá trị văn hóa, tinh thần của thế hệ người cao tuổi một cách tự nhiên. Có thể nói, ông bà, cha mẹ cùng với những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức đã tạo ra nền móng cho sự hình thành những phẩm chất tốt đẹp về nhân cách của con cháu.

Văn hóa gia đình được hình thành thông qua các hoạt động, sinh hoạt thông thường, qua cách ứng xử trong các mối quan hệ giữa ông bà, cha mẹ và các con cháu trong gia đình và qua các mối quan hệ xã hội khác. Chính những giá trị này có ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình nhận thức và sự biểu hiện các hành vi của các con cháu.  

Văn hóa gia đình được biểu hiện ở nhiều hình thức khác nhau và mức độ phát huy tác dụng của mỗi hình thức ấy tùy thuộc vào giá trị đã được hình thành. Và nếu các hình thức đó phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi của ông bà, con cháu, phù hợp với các chuẩn mực của xã hội thì nó sẽ trở thành nhân tố tích cực đối với quá trình phát triển nhân cách của mỗi người. Biểu tượng đặc trưng của văn hóa gia đình được thể hiện ở quan hệ giữa ông bà, cha mẹ và con cháu theo phương châm: mình muốn sống hạnh phúc thì cũng nên làm cho người khác sống hạnh phúc, mình muốn thành đạt thì cũng nên giúp đỡ người khác thành đạt, điều gì mình không muốn thì cũng không nên đem đến cho người khác; sống có tôn ti trật tự kính trên, nhường dưới, quan hệ thứ bậc rõ ràng, thương yêu đùm bọc lẫn nhau, giữ gìn phẩm giá, gia phong. Con người có nếp sống văn hóa tốt chỉ có thể được sinh ra từ những gia đình có truyền thống văn hóa tốt. Nói một cách khái quát, mọi giá trị kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học kỹ thuật, trình độ dân trí, chất lượng nguồn nhân lực, đạo đức, lối sống của mỗi người và cộng đồng đều khởi nguồn từ văn hóa gia đình mà nguồn sáng được phát ra từ những người cao tuổi.

Có thể nói, xây dựng văn hóa gia đình là nội dung cốt lõi của việc thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở các địa phương, trong đó vai trò của những người cao tuổi với tư cách là “Cây cao bóng cả”, “Tuổi cao - gương sáng” có vị trí rất quan trọng.

Bác Hồ dạy: “Hạt nhân của xã hội là gia đình”, vì vậy, xây dựng gia đình văn hóa là một vấn đề quan trọng trong giai đoạn cách mạng hiện nay, nhằm “làm cho văn hóa thấm sâu vào toàn bộ đời sống và hoạt động xã hội, vào từng người, từng gia đình, từng tập thể và cộng đồng, từng địa bàn dân cư, vào mỗi lĩnh vực sinh hoạt và quan hệ con người, tạo ra trên đất nước ta đời sống tinh thần cao đẹp, trình độ dân trí cao, khoa học phát triển...”. Đây thực sự là cuộc vận động lớn, toàn diện mang ý nghĩa sâu sắc của việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trong xu thế hội nhập hiện nay. Và ở đó, những người cao tuổi chính là lực lượng tiên phong, gương mẫu./.

TS. Phạm Trung Thanh 

[Ý kiến của bạn]
Các tin mới hơn
na Tấm gương không hám hư danh, không màng tư lợi(28/03/2024)
na Hội đồng hương Hải Dương - Hưng Yên tại thành phố Uông Bí kỷ niệm 30 năm thành lập(17/03/2024)
na Đại hội điểm MTTQ cấp huyện sẽ diễn ra vào đầu tháng 4 năm 2024(14/03/2024)
na Hút kiều bào về Hải Dương đầu tư(08/03/2024)
na Hải Dương còn 471 người tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ đang sinh sống tại địa phương(05/03/2024)
Các tin cũ hơn
na Vai trò của ông bà, cha mẹ trong giáo dục con cháu(30/09/2017)
na MTTQ và các đoàn thể phát huy cách làm sáng tạo, các mô hình mới(26/09/2017)
na Cần khéo léo khi phê bình học sinh(17/09/2017)
na Các đồng chí lãnh đạo tỉnh dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu di tích K9-Đá Chông(10/09/2017)
na Chuẩn bị tâm thế cho học sinh bước vào năm học mới(04/09/2017)
TIN ẢNH
VIDEO
http://dochoi.haiduong.net.vn http://haiduong.net.vn

Mua sắm đồ chơi online, Chuyên đồ chơi điều khiển từ xa, chuyên xếp hình Lego, chuyên siêu xe, bán buôn bán lẻ đồ chơi, hải dương, đồ chơi rẻ nhất, đồ chơi độc đáo, đồ chơi hải dương uy tín