Xã Nam Hưng, huyện Nam Sách nằm ở phía Bắc huyện Nam Sách, cách trung tâm huyện 10 km. Xã có 3 thôn với 1.930 hộ gia đình và 6.043 nhân khẩu. Những năm trước đây, như bao làng quê khác ở đồng bằng Bắc bộ, người dân nơi đây vẫn giữ truyền thống văn hóa tâm linh trong việc tang, song bên cạnh đó vẫn còn những hủ tục lạc hậu như: tổ chức ăn uống linh đình. Theo phong tục địa phương, hễ nhà có đám (lễ tang, cát táng) là gia đình nhà đám phải làm cỗ mời cả làng, cả xóm không phân biệt giàu nghèo, họ to hay họ nhỏ. Nhiều nhà nghèo, khi có đám tang phải vay mượn tiền để làm cỗ, hoặc người đến chia buồn cũng phải đi vay để phúng viếng, không có tiền không dám đến viếng, dẫn đến mếch lòng nhau mà còn lo lắng ''ma chê''; trong đám tang, còn nhiều hủ tục như lăn đường, yểm bùa, khóc mướn, bắc cầu, rải tiền vàng trên đường đưa tang, bày thuốc lá mời khách đến viếng...

Đây là một điều băn khoăn, trăn trở của cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các ban ngành, đoàn thể địa phương. Nhiều dòng họ, gia đình rất muốn phá bỏ hủ tục này song rất khó. Nhưng để vận động nhân dân thực hiện một cách triệt để xóa bỏ các hủ tục trong đám hiếu là một việc vô cùng khó khăn, không phải một sớm một chiều xóa bỏ được.

Muốn thay đổi được suy nghĩ, nếp sinh hoạt này, cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể nhân dân trong xã xác định nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi là phải thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động để mỗi người dân, gia đình, dòng họ ý thức tự giác thực hiện thì kết quả mới bền lâu.

Xác định đây là nhiệm vụ quan trọng, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ xã đã chủ động tham mưu cho cấp ủy, phối hợp với chính quyền và các đoàn thể xã trên cơ sở các văn bản quy định hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, của tỉnh, của huyện xây dựng kế hoạch cụ thể phù hợp với tình hình của địa phương. Tháng 7 năm 2016, việc thực hiện nếp sống văn minh, tiết kiệm trong việc tang đã được triển khai đồng loạt trên địa bàn toàn xã; được tuyên truyền đến từng người, từng nhà, từng dòng họ, thông qua tổ chức hội nghị cấp xã và thôn; hệ thống loa truyền thanh, các buổi họp của dòng họ...

Trong đó, MTTQ coi trọng công tác tuyên truyền, vận động. Các đối tượng tuyên truyền, vận động, thuyết phục là các cụ già, trưởng các dòng họ tiên phong thực hiện; cán bộ, đảng viên và hội viên của các đoàn thể gương mẫu chấp hành. Với phương châm nắm bắt tâm lý để tuyên truyền phân tích, giảng giải cho bà con việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang, chú trọng phân tích cho bà con từ bỏ các hủ tục lạc hậu. Ví dụ như: việc tổ chức ăn uống linh đình rất tốn kém tiền của, công sức; việc phúng viếng thực chất là góp tiền ăn cỗ chưa thể hiện sự an ủi chia buồn, chia sẻ cùng gia đình tang chủ... Với cách làm cụ thể, mỗi khi gia đình nào có đám, Ban công tác Mặt trận thôn đã kịp thời đến chia sẻ, giúp đỡ, cùng đại diện dòng họ, gia đình tổ chức lo hậu sự cho người đã khuất chu đáo, vẹn toàn phù hợp với phong tục tập quán của địa phương. Từ đó bà con thấy thiết thực, nên làm đã tự giác tự nguyện, một người thực hiện, một nhà thực hiện, dần dần thành nếp, người người, nhà nhà, cả xóm, cả làng thực hiện theo.

Bằng sự quyết tâm thực hiện của cấp ủy, chính quyền, sự kiên trì, sáng tạo trong tuyên truyền vận động của MTTQ và các đoàn thể nhân dân, sự ủng hộ đồng tình của 45 dòng họ trong xã, sự gương mẫu của cán bộ, đảng viên, hội viên và sự đồng thuận của nhân dân qua 2 năm thực hiện đến nay, toàn xã 100% đám tang (93 đám) thực hiện nghiêm túc, không tổ chức ăn cỗ linh đình, tràn lan, mỗi đám làm 25 đến 35 mâm chủ yếu là con cháu trong gia đình và khách xa, bà con trong thôn xóm đến chia buồn tiễn đưa (giảm đến 75% so với trước kia làm đến 100 mâm), mỗi đám tiết kiệm từ 14 đến 18 triệu đồng, không nhận tiền phúng viếng. Không những giảm về kinh tế mà gia đình thân chủ đỡ vất vả hơn trong công tác hậu cần, tập trung tiếp đón mời chào và cảm ơn quý khách. Nhiều năm nay, xã duy trì thực hiện vòng hoa luân chuyển, mỗi đám tang chỉ viếng 2 vòng hoa chính (01 vòng hoa của Đảng ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ xã, vòng hoa còn lại của Quân dân chính thôn), không khóc mướn; không mở nhạc tang quá 22 giờ, không bày thuốc lá mời khách, không rải tiền vàng trên đường đưa tang...

Đối với việc cát táng, MTTQ đã tham gia tích cực trong việc qui hoạch nghĩa trang; vận động các dòng họ, gia đình xây mộ theo cùng một khuôn mẫu, không xây bề thế vừa chiếm diện tích đất, vừa tốn kém cho gia đình. Việc tôn kính, nhớ người đã khuất bằng tấm lòng, trong tâm của mỗi người chứ không phải bằng hình thức của tấm bia mộ.

Thiết nghĩ đây là nét đẹp cần được nhân rộng!

Minh Huệ (MTTQ tỉnh)