Ảnh minh họa

UBND tỉnh đã có nhiều văn bản chỉ đạo và tổ chức nhiều cuộc họp, đi kiểm tra tận cơ sở để nắm tình hình, cùng với chính quyền các địa phương và các ngành chức năng bàn giải pháp chấn chỉnh, trên cơ sở đó thành lập các đoàn kiểm tra để xử lý các vi phạm. Đến nay ở một số địa phương đã có chuyển biến tích cực từng bước lập lại trật tự trong khai thác cát, sỏi lòng sông.

Tuy nhiên, hoạt động khai thác, vận chuyển, lập bến bãi tập kết cát, sỏi lòng sông trái phép trên địa bàn tỉnh vẫn còn diễn biến phức tạp, nhất là tại khu vực giáp ranh giữa huyện và các tỉnh. Các phương tiện khai thác cát, sỏi lòng sông không có đăng ký, đăng kiểm; việc hình thành các bến bãi tập kết cát, sỏi trái phép không phù hợp với quy hoạch; cho thuê đất, sử dụng đất không đúng mục đích vi phạm pháp luật đất đai nhưng đến nay vẫn chưa được xử lý dứt điểm.

Tình trạng trên đã làm thất thoát lớn về tài nguyên, gây ô nhiễm môi trường, gây nguy cơ sạt lở bờ sông, ảnh hưởng đến giao thông đường thủy nội địa và gây nhiều bức xúc trong nhân dân.

Nguyên nhân chủ yếu của thực trạng trên trước hết là do xuất phát từ nhu cầu sử dụng cát, sỏi lòng sông trong những năm gần đây tăng cao. Bên cạnh đó, nhiều địa phương, nhất là UBND cấp xã đã buông lỏng công tác quản lý, cho phép sử dụng bến bãi tập kết cát, sỏi không đúng quy hoạch, không đúng thẩm quyền, sai mục đích sử dụng đất, để người dân tự ý lấn chiếm, sử dụng đất không đúng mục đích để làm bến bãi.

Việc phối hợp các lực lượng trên địa bàn để giải tỏa, ngăn chặn hoạt động khoáng sản trái phép còn thiếu thường xuyên và chưa có phương án xử lý triệt để.

Để chấm dứt tình trạng khai thác cát, sỏi lòng sông trái phép, trong điều kiện như hiện nay cần tiếp tục có các giải pháp đồng bộ và sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, các cấp chính quyền địa phương nhất là vai trò trách nhiệm của UBND cấp huyện, cấp xã và sự ủng hộ, giúp đỡ của nhân dân trên các địa bàn này.

Lộ trình và giải pháp                                                              

Trước hết các ngành, địa phương cần tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc, kịp thời các chỉ thị, các thông báo kết luận và văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh; tăng cường tuyên truyền để người dân trong khu vực có cát, sỏi lòng sông và khu vực hạ nguồn nhận thức được mức độ nguy hiểm, nguyên nhân gây sạt lở bờ sông khi khai thác cát, sỏi lòng sông không đúng quy hoạch nhằm tạo cho người dân có ý thức không khai thác cát, sỏi lòng sông trái phép và tự đấu tranh, ngăn chặn; đồng thời vận động nhân dân và các tổ chức kiên quyết không tiêu thụ cát, sỏi lòng sông do khai thác trái phép hoặc không rõ nguồn gốc. 

UBND cấp huyện cần tập trung xử lý dứt điểm các vi phạm, kiên quyết thu hồi, đình chỉ, giải toả ngay những bến bãi không phù hợp quy hoạch, lấn chiếm đất, sử dụng đất sai mục đích; rà soát, lập quy hoạch các bến bãi tập kết để thực hiện cho thuê đất theo đúng quy định của pháp luật đất đai; đồng thời, UBND tỉnh và UBND cấp huyện cần bố trí trong dự toán ngân sách Nhà nước hàng năm nguồn kinh phí bảo đảm cho công tác bảo vệ khoáng sản chưa khai thác để thực hiện tốt công tác kiểm tra, xử lý tình trạng khai thác, vận chuyển cát, sỏi lòng sông trái phép.

UBND cấp huyện, xã tăng cường công tác quản lý Nhà nước về khai thác cát, sỏi lòng sông và xử lý tình trạng khai thác cát, sỏi lòng sông trái phép; tăng cường công tác tuần tra, kiểm tra, truy quét, xử lý tình trạng khai thác, tập kết cát, sỏi trái phép, trong đó chú trọng tăng cường huy động lực lượng, phương tiện tại chỗ để truy quét phương tiện khai thác trái phép. Cùng với đó, hướng dẫn cho các hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu khai thác cát, sỏi lòng sông kết hợp, góp vốn thành lập các HTX có người đại diện để thuận lợi trong việc thực hiện các thủ tục cấp phép khai thác cát, sỏi lòng sông; thực hiện thủ tục đăng ký, đăng kiểm phương tiện, cấp bằng, chứng chỉ chuyên môn cho người điều khiển phương tiện.

Đối với địa bàn giáp ranh giữa các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh, UBND cấp huyện cần chủ động xây dựng kế hoạch phối hợp kiểm tra thường xuyên, xác định cụ thể tàu thuyền từng địa bàn để có những biện pháp xử lý phù hợp, có giải pháp không để tình trạng tàu thuyền đăng ký trên địa bàn này sang khai thác cát, sỏi lòng sông trái phép ở địa bàn khác.

Về phía Sở Tài nguyên và Môi trường, sẽ phối hợp với các sở, ban, ngành, chính quyền địa phương liên quan rà soát, bổ sung quy hoạch các điểm mỏ có cát, sỏi lòng sông nhằm đáp ứng nhu cầu về vật liệu xây dựng. Thực hiện công bố quy hoạch cát, sỏi lòng sông; tiếp tục phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để xử lý các cơ sở khai thác cát, sỏi trái phép các bến bãi tập kết không đúng quy hoạch, cho thuê đất trái thẩm quyền, sử dụng đất không đúng mục đích; các cơ sở khai thác không đúng quy trình gây ô nhiễm môi trường hoặc các cơ sở được cấp phép khai thác nhưng có hành vi hợp thức hoá cho việc khai thác trái phép để vận chuyển tiêu thụ. Hướng dẫn làm các thủ tục cấp phép khai thác với quy trình nhanh chóng thuận lợi, tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu khai thác, kinh doanh cát, sỏi lòng sông được cấp giấy phép khai thác khoáng sản theo đúng quy định./.

Đoàn Quang Định, Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh