Ảnh minh họa
Có thể nói, ở bất cứ giai đoạn nào của cách mạng, chúng ta cũng có thể kể ra hàng loạt những tấm gương tiêu biểu về người mẹ Việt Nam anh hùng. Đúng như sự đánh giá của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Những thế hệ bà mẹ đã sinh ra và nuôi dạy những thế hệ anh hùng của nước ta”.
Xét trên bình diện tâm lý, chúng ta thấy bản chất tốt đẹp của mỗi con người là sự tổng hòa các mối quan hệ xã hội, là sản phẩm của quá trình tích cực hoạt động của mỗi cá nhân, nhưng ở đây công lao đóng góp của người mẹ thật vô cùng to lớn. Bởi vì, hơn ai hết, bà mẹ là người có lòng yêu thương con cái nhất. Trong cả cuộc đời sinh thành về nhân cách của con người, đặc biệt là trong giai đoạn ấu thơ ở nhà và những năm tháng còn ngồi trên ghế nhà trường thì yếu tố tình cảm trở thành cái cốt lõi của quá trình xây dựng nhân cách.
Quả thật: “khả năng tinh tế nhất của con người là khả năng biết yêu thương. Tình yêu có thể mở ra những ngọn nguồn thầm kín nhất trong con người. Từ ngọn nguồn đó sẽ mãi mãi rì rào dòng suối của điều thiện sinh sôi”. Với tình thương bao la của mình, người mẹ đã đem đến cho con trẻ những lời an ủi, động viên trong quá trình học tập và tu dưỡng, tạo ra cho các con niềm vui mừng, phấn khởi tin tưởng vào những công việc mình làm trên cơ sở đó mà quyết tâm phấn đấu để đạt được các mục đích đã đề ra.
Trong thực tế của cuộc sống, đã có không ít trường hợp nhờ có tình thương của mẹ mà những thiếu sót của con trẻ đã được uốn nắn, sửa chữa kịp thời, thậm chí có khi một sự sa ngã trong tư tưởng đã xảy ra, nhưng rồi bằng tình cảm, yêu thương của người mẹ, những đứa con hư hỏng đó đã thoát khỏi vòng tội lỗi, trở lại với cuộc sống chân chính của con người.
Có thể nói một cách khái quát rằng: tình thương của người mẹ luôn luôn là ngọn lửa sưởi ấm tâm hồn con trẻ, là hương vị ngọt ngào thấm vào từng đường gân, thớ thịt, là nhân tố có tác dụng kích thích con cái vươn tới những đỉnh cao xán lạn của lí tưởng dựng xây những hoài bão, ước mơ đẹp đẽ phù hợp với xu hướng phát triển của thời đại.
Trong sự trưởng thành về nhân cách của con người, thì giai đoạn tuổi thơ là thời kì nhậy cảm nhất với những biến đổi của môi trường, là sự mềm dẻo nhất của việc lĩnh hội những gì cần thiết cho cuộc sống hiện tại và tương lai. Đúng như sự nhận xét của các nhà khoa học: tất cả những gì mà đứa trẻ có sau này đều có tiền đề trong thời kì thơ ấu. Ai là người có thể gieo vào tâm hồn trong trắng ấy những tiền đề cho sự phát triển nhân cách tương lai? Phải chăng, đó chính là người mẹ - nhân vật giữ vai trò quyết định trong mối quan hệ với trẻ em ở giai đọan tuổi thơ. Như nụ, như hoa trên cành, tuổi thơ cần được sự chăm sóc ân cần và tràn đầy tình yêu thương. Chính trong giai đoạn này, những tình cảm cao quý như tình yêu quê hương, đất nước, tình bạn bè thân thiết... đã được nảy nở, sinh sôi, đơm hoa, kết trái.
Quả thật, bằng tình cảm và thông qua tình cảm người mẹ có thể mang đến cho con cái những hiểu biết về tự nhiên, xã hội và con người, về đạo lý cuộc sống và chân lý khoa học. Thông qua sự giao lưu và hoạt động trong cuộc sống hàng ngày, con trẻ có thể phát hiện ra những sắc thái tinh tế của tình cảm ở người mẹ. Từ lời ru dân ca ngọt ngào, đến vần thơ, tiếng hát trong trẻo, từ nụ cười, ánh mắt hồn nhiên đến lời nói, hành vi khéo léo đậm tính nhân văn… Tất cả những cái đó của người mẹ đều có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến đời sống tình cảm của con trẻ, nhất là sự hình thành về nhân cách.
Kết quả của nhiều công trình nghiên cứu trong lĩnh vực trẻ em đã đi đến kết luận rằng: thực chất của công tác giáo dục trẻ em là giáo dục bằng tình cảm, nếu không giáo dục bằng tình cảm tức là không giáo dục gì cả.
Bất kì người mẹ nào khi sinh con ra cũng khát khao mong cho con cái nhanh chóng khôn lớn và trưởng thành. Do đó, người mẹ nào cũng sẵn sàng giành cho con cái những gì cần thiết cả về vật chất lẫn tinh thần, vì vậy, điều cần lưu ý ở đây là tính chất hai mặt của tình cảm. Điều đó có nghĩa là, nếu người mẹ biết sử dụng đúng mức giá trị của yếu tố tình cảm thì nó sẽ có tác dụng kích thích làm tăng thêm hiệu quả của quá trình giáo dục con cái. Ngược lại, nếu người mẹ sử dụng yếu tố tình cảm một cách quá thái, vượt ra ngoài giới hạn cho phép thì sẽ dẫn tới tác dụng tiêu cực. Thực tế đã cho thấy, không ít trẻ em đã trở nên hư hỏng là do người mẹ quá nuông chiều.
Giàu tình cảm là tiềm năng vốn có của người mẹ, nhưng sử dụng nó như thế nào cho phù hợp với tính quy luật của hoạt động giáo dục con cái trong gia đình là điều những người mẹ cần phải suy nghĩ và tính toán một cách khoa học, hợp lý. Có như vậy mới có thể làm tốt chức năng người mẹ - một chức năng làm cho người phụ nữ trở nên vinh quang và tự hào. Như người ta thường nói: Hình ảnh của người mẹ đã được bao quanh bởi hào quang sáng chói của lòng kính trọng sâu sắc. Tình yêu thương của người mẹ được coi như tượng trưng cho lòng trung thành vô hạn và đức tính hi sinh cao cả. Bởi vậy, trong nhân cách của mỗi con trẻ hình ảnh người mẹ bao giờ cũng thấm đậm hơn cả./.
TS. Phạm Trung Thanh