Ảnh minh họa
90 năm qua, chúng ta có thể tự hào khẳng định rằng, khối đại đoàn kết toàn dân tộc mà MTTQ Việt Nam là "hạt nhân", là tổ chức liên minh các lực lượng xã hội, tạo thành lực lượng cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đã giành thắng lợi trong cuộc cánh mạng dân tộc dân chủ nhân dân, giành lại độc lập, cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất Tổ quốc và đang tiếp tục giành thắng lợi trong công cuộc đổi mới xây dựng đất nước.
Vì đâu mà có sự đoàn kết và thắng lợi như vậy? Vì, Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta đã thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng là nền tảng tư tưởng của Đảng ta về đại đoàn kết toàn dân tộc. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết toàn dân tộc được Đảng ta vận dụng thực hiện một cách sáng tạo trong suốt quá trình cách mạng, thể hiện ở các nội dung chính sau:
Thứ nhất, đại đoàn kết dân tộc là vấn đề chiến lược, bảo đảm thành công của cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận thấy, đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của nhân dân ta. Trong từng thời kỳ, từng giai đoạn cách mạng, có thể và cần thiết phải điều chỉnh chính sách và phương pháp tập hợp lực lượng cho phù hợp với những đối tượng khác nhau, nhưng đại đoàn kết dân tộc luôn luôn được Người coi là vấn đề sống còn của cách mạng. Đoàn kết không phải là thủ đoạn chính trị nhất thời mà là tư tưởng cơ bản, nhất quán, xuyên suốt tiến trình cách mạng Việt Nam. Muốn đưa cách mạng đến thắng lợi phải có lực lượng đủ mạnh, muốn có lực lượng phải quy tụ cả dân tộc thành một khối thống nhất. Giữa đoàn kết và thắng lợi có mối quan hệ chặt chẽ, qui mô của đoàn kết quyết định quy mô, mức độ của thành công.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Toàn dân Việt Nam chỉ có một lòng: Quyết không làm nô lệ. Chỉ có một chí: Quyết không chịu mất nước. Chỉ có một mục đích: Quyết kháng chiến để tranh thủ thống nhất và độc lập cho Tổ quốc. Sự đồng tâm của đồng bào ta đúc thành một bức tường đồng vững chắc xung quanh Tổ quốc. Dù địch hung tàn, xảo quyệt đến mức nào, đụng đầu nhằm bức tường đó, chúng cũng phải thất bại”. Chính sức mạnh của lực lượng toàn dân đoàn kết làm nên thắng lợi của Cách mạng Tháng tám năm 1945.
Từ thực tiễn đó, Hồ Chí Minh đã rút ra kết luận: “Sử dạy cho ta bài học này: Lúc nào dân ta đoàn kết muôn người như một thì nước ta độc lập, tự do. Trái lại, lúc nào dân ta không đoàn kết thì bị nước ngoài xâm lấn”.
Thứ hai, đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng. Hồ Chí Minh cho rằng: “Đại đoàn kết dân tộc không chỉ là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của Đảng mà còn là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của cả dân tộc”. Bởi vì, đại đoàn kết dân tộc chính là nhiệm vụ của quần chúng, do quần chúng, vì quần chúng. Đảng có sứ mệnh thức tỉnh, tập hợp, đoàn kết quần chúng tạo thành sức mạnh vô địch trong cuộc đấu tranh vì độc lập cho dân tộc, tự do cho nhân dân, hạnh phúc cho con người.
Thứ ba, đại đoàn kết dân tộc là đại đoàn kết toàn dân. Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, “dân” chỉ mọi con dân đất Việt, con rồng cháu tiên, không phân biệt dân tộc đa số, người tín ngưỡng với người không tín ngưỡng, không phân biệt già trẻ, gái, trai, giàu, nghèo. Người đã nhiều lần nói rõ: “Ta đoàn kết để đấu tranh cho thống nhất và độc lập Tổ quốc; ta còn phải đoàn kết để xây dựng nước nhà. Ai có tài, có đức, có sức, có lòng phụng sự Tổ quốc và phụng sự nhân dân thì ta đoàn kết với họ”. Xác định khối đại đoàn kết là liên minh công, nông, trí thức. Tin vào dân, dựa vào dân, phấn đấu vì quyền lợi của dân.
Thứ tư, đại đoàn kết dân tộc phải biến thành sức mạnh vật chất có tổ chức là Mặt trận dân tộc thống nhất dưới sự lãnh đạo của Đảng. Kế thừa, phát huy truyền thống yêu nước và đoàn kết của dân tộc, Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Ngay từ khi mới ra đời, Đảng đã chủ trương đoàn kết mọi lực lượng dân tộc và dân chủ trong một Mặt trận để cùng nhau chống kẻ thù chung vì độc lập tự do của Tổ quốc. Ngay từ Chính cương vắn tắt và Sách lược vắn tắt, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã vạch ra sự cần thiết phải xây dựng một Mặt trận dân tộc thống nhất nhằm đoàn kết các giai tầng trong xã hội, các tổ chức chính trị, các cá nhân… phát huy truyền thống yêu nước, sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phấn đấu cho mục tiêu chung là: Giải phóng dân tộc, xây dựng một xã hội mới hòa bình ấm no, tự do, hạnh phúc của nhân dân.
Từ Hội phản đế Đồng minh, thành lập ngày 18/11/1930 đến MTTQ Việt Nam ngày nay, ở mỗi giai đoạn cách mạng với những hình thức, tên gọi và tổ chức có thay đổi cho phù hợp với tình hình và nhiệm vụ cách mạng, nhưng MTTQ Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự thống nhất ý chí của tất cả các tổ chức của các giai tầng trong xã hội, các cá nhân tiêu biểu của các dân tộc, tôn giáo, tầng lớp tiêu biểu cho ý chí đoàn kết của dân tộc, luôn phấn đấu xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc vững mạnh như lời dạy của Hồ Chí Minh: “Mục đích phấn đấu của Mặt trận Dân tộc Thống nhất là xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”.
Thứ năm, đoàn kết trong Đảng là cơ sở của đoàn kết dân tộc. Tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh về đoàn kết trong Đảng, được quán triệt trong suốt quá trình lãnh đạo của Người, đặc biệt thể hiện cô đọng trong Di chúc của Người trước lúc đi xa. Nghiên cứu Di chúc chúng ta thấy, vấn đề đoàn kết trong Đảng được Hồ Chí Minh đề cập trên ba phương diện: (1). Đoàn kết trong Đảng là cơ sở của đoàn kết nhân dân, đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế, là một cội nguồn làm nên những thắng lợi to lớn trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng. (2). Qua chặng đường cách mạng trường kỳ, đoàn kết đã trở thành một truyền thống cực quý báu của Đảng và của dân ta. Chính vì thế, toàn thể đảng viên từ Trung ương đến các chi bộ đều có trách nhiệm phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình. (3). Không chỉ cần được bảo vệ, gìn giữ, sự đoàn kết trong Đảng, mà còn cần được không ngừng củng cố và phát triển. Cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết, thống nhất của Đảng là thực hành dân chủ rộng rãi trong Đảng, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình, phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau.
Vận dụng sáng tạo các quan điểm, nguyên lý về đoàn kết toàn dân tộc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta xây dựng, hoàn thiện và tuân theo những nguyên tắc nhất quán:
Một là, đại đoàn kết phải được xây dựng trên cơ sở bảo đảm những lợi ích tối cao của dân tộc, lợi ích của nhân dân lao động và quyền thiêng liêng của con người.
Hai là, xây dựng khối đại đoàn kết phải thực hiện trên cơ sở tin vào dân, dựa vào dân và phấn đấu vì quyền lợi của dân. Đây là nguyên tắc xuất phát từ tư tưởng lấy dân làm gốc của ông cha ta được Người kế thừa và nâng lên một bước trên cơ sở quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, Nhân dân là người sáng tạo ra lịch sử.
Ba là, đại đoàn kết phải được thực hiện một cách tự giác, có tổ chức, có lãnh đạo; đại đoàn kết rộng rãi, lâu dài, bền vững.
Bốn là, đại đoàn kết phải chân thành, thân ái, thẳng thắn theo nguyên tắc tự phê bình, phê bình vì sự thống nhất bền vững. Một mặt Hồ Chí Minh nhấn mạnh phương châm “cầu đồng tồn dị”; mặt khác, Người nêu rõ: đoàn kết phải gắn với đấu tranh, đấu tranh để tăng cường đoàn kết và căn dặn mọi người phải ngăn ngừa tình trạng đoàn kết xuôi chiều, nêu cao tinh thần phê bình và tự phê bình để biểu dương mặt tốt, khắc phục những mặt chưa tốt, củng cố đoàn kết.
Năm là, đại đoàn kết dân tộc phải gắn liền với đoàn kết quốc tế; chủ nghĩa yêu nước chân chính phải gắn liền với chủ nghĩa quốc tế trong sáng của giai cấp công nhân.
Tư tưởng đại đoàn kết của Chủ tịch Hồ Chí Minh được thực hiện thành công là một nhân tố quyết định cách mạng dân tộc dân chủ ở Việt Nam đi đến thắng lợi hoàn toàn và đưa cách mạng Việt Nam lên giai đoạn cách mạng mới - thời kỳ đổi mới đất nước, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Trong giai đoạn cánh mạng mới, đòi hỏi cán bộ Mặt trận phải quán triệt sâu sắc và vận dụng sáng tạo tư tưởng đại đoàn kết toàn dân tộc của Chủ tịch Hồ Chí Minh để thực hành đổi mới nội dung, phương thức hoạt động mang lại hiệu quả thiết thực, đáp ứng sự mong đợi của Nhân dân, của toàn xã hội, MTTQ Việt Nam luôn xứng đáng là lực lượng cánh mạng trung thành của Đảng, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân./.
Lương Anh Tế, nguyên Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh