Xây dựng và trình bày (báo cáo) chương trình hành động của mình làm sao để thuyết phục cử tri, để cử tri hiểu và đánh giá năng lực, trình độ, trách nhiệm của một ứng cử viên khi lựa chọn bầu cử cũng cần một kỹ năng.

Chương trình hành động của ứng cử viên là một bản tập hợp các hoạt động dự kiến sẽ thực hiện của ứng cử viên được trình bày trước cử tri trong quá trình vận động bầu cử.

Yêu cầu của bản chương trình hành động là sự thể hiện ý thức của ứng cử viên đối với vai trò, chức năng, nhiệm vụ của người đại biểu đối với cử tri; thể hiện thế mạnh và mối quan tâm của ứng cử viên; thể hiện sự cam kết của ứng cử viên và khả năng thực hiện cam kết.

Mực tiêu của chương trình hành động là công cụ hữu hiệu để cử tri nhận ra “Bản sắc”, hình ảnh của ứng cử viên; thuyết phục cử tri ủng hộ mình…, giúp cho cử tri hiểu, tin tưởng và quyết định bỏ phiếu cho đại biểu.

Một vài kỹ năng xây dựng chương trình hành động

Thứ nhất, chương trình hành động phải trả lời các câu hỏi sau: Nói cho ai nghe? (thành phần cử tri, trình đô ̣nhận thức, phong tục, tập quán, văn hóa, họ quan tâm vấn đề gì?). Nói để làm gì? (báo cáo nội dung, chương trình hành động thực hiện khi trở thành đại biểu, phổ biến, tuyên truyền chủ trương, chính sách, vận động bầu cử…). Nói nội dung gì? (vấn đề cử tri quan tâm, vấn đề thuộc lĩnh vực chuyên môn của bản thân, vấn đề quan trọng của đất nước...)

Thứ hai, tìm hiểu các thông tin: Cử tri ở khu vực ứng cử là đối tượng nào? Họ đang mong đợi gì? Thời gian cho phép dành cho bài trình bày? Cách trình bày (ngồi hay đứng? Có hay không micro…). Thời gian dành cho việc trao đổi? Sẽ được tổ chức như thế nào? Có sự tham gia của cơ quan thông tin đại chúng? Những ứng cử viên nào cùng tiếp xúc với mình? Ta có ưu thế gì so với các ứng cử viên khác? Chương trình hành động của ứng cử viên cùng đơn vị bầu cử, họ trình bày những nội dung gì?... Những thông tin này rất cần thiết để xây dựng chương trình hành động sát, đúng, phù hợp.

Thứ ba, chương trình hành động phải ngắn gọn, đầu đủ và đúng trọng tâm. Nội dung chính của chương trình theo 3 phần như sau:

Phần mở đầu, cần có các thông tin: giới thiệu ngắn gọn về bản thân và gia đình, vị trí, chức danh, chuyên môn của bản thân... Thể hiện hiểu biết về trách nhiệm một đại biểu dân cử và mong muốn trở thành đại biểu dân cử... Nhấn mạnh chủ đề của chương trình hành động (gợi mở mối quan tâm của cử tri), xuất phát từ vị trí công tác, thế mạnh sở trường, mối quan tâm ưu tiên và khả năng theo đuổi mục tiêu hành động để khẳng định, nhấn mạnh chủ đề của chương trình; chủ đề phải có tính khái quát, bao trùm như một “Luận đề”, trên cơ sở đó triển khai thành các luận điểm cụ thể, tạo nên một chương trình hành động logic, có sức thuyết phục.

Ví dụ về chủ đề chương trình hành động của một vài ứng cử viên: Ông Nguyễn Minh Thiết - UCV đại biểu QH khóa XII “Thực hiện tốt các chính sách xã hội”; ông Nguyễn Đăng Trừng, CT Đoàn Luật sư TP.HCM, UCV ĐBQH “Tham gia thực hiện tốt nhiệm vụ lập pháp”; ông Nguyễn Văn Tiên, TSYK - UCV ĐBQH “Làm thế nào để mọi người ốm đau đều được khám chữa bệnh chu đáo, không kể giàu nghèo”; ông Lương Anh Tế UCV HĐND tỉnh: “Tổ chức lại sản xuất nông nghiệp để nâng cao thu nhập cho nông dân huyện Thanh Miện”...

Phần nội dung, bao gồm các nội dung chính: Một vài nét nổi bật về tình hình kinh tế - chính trị - xã hội của đất nước nói chung, của địa phương, lĩnh vực chuyên môn của mình nói riêng. Thể hiện hiểu biết về những vấn đề quan trọng mà cử tri quan tâm, mong muốn và đề xuất. Triển khai các vấn đề cụ thể và định hướng giải pháp mà trong khả năng của mình ứng cử viên có thể tham gia giải quyết. Thể hiện được mối liên hệ chặt chẽ giữa ứng cử viên và mối quan tâm của cử tri. Cam kết về việc sẽ nỗ lực thực hiện những định hướng hành động đã nêu và phản ánh trung thực nguyện vọng của cử tri cũng như đề xuất với cơ quan có thẩm quyền để giải quyết.

Các ứng cử viên cần thu thập thông tin cần thiết cho nội dung của bản chương trình hành động: về chủ trương, chính sách chung của Nhà nước và chính quyền địa phương; về những vấn đề mà cử tri đang quan tâm (đời sống, lao động việc làm, y tế, giáo dục…) của nam giới, phụ nữ và trẻ em; về các nhu cầu mong muốn của cử tri…; về các giải pháp liên quan: phương hướng phát triển của địa phương, chương trình XĐGN, chính sách người có công, vấn đề môi trường, vấn đề phát triển nông thôn…

Những điểm cần chú ý: Nắm đầy đủ thông tin, chọn lọc thông tin để đưa vào đề cương chương trình hành động. Có những điểm nhấn phù hợp với mối quan tâm của cử tri và khả năng thực hiện của ứng cử viên. Không nên có những lời nói sáo rỗng, hứa với cử tri ngoài khả năng giải quyết của mình.

Phần kết luận, cần khái quát lại những ý quan trọng: Nêu lên tình cảm và trách nhiệm của bản thân đối với cử tri; bày tỏ mong muốn được cử tri ủng hộ;  khẳng định việc giữ mối liên hệ với cử tri (thường xuyên gặp gỡ, TXCT); cảm ơn các cử tri đã lắng nghe, cảm ơn các cơ quan, Mặt trận Tổ quốc đã tổ chức cuộc gặp gỡ tiếp xúc này…

Ảnh: Đồng chí Nguyễn Mạnh Hiển, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh tặng bằng khen cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc tại Kỳ họp thứ 13, HĐND thành phố Hải Dương.

Để chương trình hành động chuyển tải đến cử tri

Việc chuyển tải chương trình hành động đến cử tri là việtc quan trọng hơn nhiều so với việc xây dựng chương trình, đó là việc báo cáo chương trình hành động trước hội nghị cử tri. Trình bày chương trình hành động là cơ hội duy nhất để ứng cử viên thể hiện mình trước đông đảo cử tri (hãy nhớ rằng chúng ta không có cơ hội thứ hai). Khi bản chương trình hành động đã xác định rõ nội dung, việc trình bày có thành công hay không hoàn toàn phụ thuộc vào kỹ năng của mỗi ứng cử viên.

Kỹ năng nói, đối thoại đã được trao đổi kỹ ở các bài trước, việc báo cáo chương trình hành động trước hội nghị tiếp xúc cử tri cần chú ý một số điểm sau:

Thứ nhất, phải nhất quán nội dung trình bày trong mọi cuộc tiếp xúc: căn cứ bản chương trình hành động đã xây dựng, tuy theo đối tượng cử tri từng cuộc tiếp xúc để  có sự cam kết cụ thể hoặc trao đổi, chia sẻ nội dung cử tri quan tâm, nhưng phải bám sát nội dung chương trình hành động đã xây dựng.

Thứ hai, biết cách thuyết phục cử tri: trình bày chương trình hành động chứ không phải đọc nguyên văn bản chương trình đã chuẩn bị sẵn. Do thời gian hạn chế nên phải xắp xếp các vấn đề theo thứ tự ưu tiên, phần mở đầu hết sức ngắn gọn, phần nội dung xếp theo theo thứ tự quan trọng của nội dung. Sử dụng văn phong, từ ngữ, cách diễn đạt cần được cân nhắc phù hợp với đối tượng cử tri bảo đảm ngắn gọn, dễ hiểu và có sức thuyết phục cử tri...

Cần có sự chuẩn bị tốt: chuẩn bị đề cương, những vấn đề cần báo cáo với cử tri để khi nói bạn bám sát đề cương sẽ không bị lạc đề và mất thời gian. Sau khi có đề cương, cần tập dượt vài ba lần để tạo sự tự tin và nắm chắc vấn đề cần trình bày, đồng thời kiểm soát được thời gian. Không ít người, thậm chí cả những người đã nói quen trước đám đông, nếu không nghiên cứu kỹ, không chuẩn bị đề cương vẫn bị lạc đề và nói dài mất thời gian nhưng lại ít thông tin đến người nghe.

Thứ ba, chủ động, tự tin, tôn trọng và thân mật trong tiếp xúc để cử tri thấy được sự đĩnh đạc trong phong cách của một người mà cử tri sẽ gửi gắm.

Cuối loạt bài viết, tác giả xin kính chúc các ứng cử viên dành được sự ủng hộ, tín nhiệm cao của cử tri.

Lương Anh Tế