Ảnh minh họa
Trong lịch sử phát triển của các công ty, xí nghiệp kinh doanh, chúng ta đã từng thấy vào những năm 50 của thế kỷ 20 khi mà khoa học và công nghệ chưa được phát triển mạnh mẽ thì tập đoàn sản xuất máy chiếu hãng Sony đã từng có tầm nhìn “trở thành công ty Nhật Bản dẫn đầu về thay đổi các sản phẩm hình ảnh kém chất lượng trên toàn thế giới”. Từ thời điểm đó, Sony trở nên nổi tiếng với chất lượng sản phẩm. Vậy là, họ đã vượt qua những thách thức, khó khăn để chiến thắng.
Trong lĩnh vực quản lý, lãnh đạo Nhà nước, ngay từ thập kỷ 60 của thế kỷ 20, với tư cách là Tổng thống trẻ nhất (43 tuổi), triển vọng nhất của nước Mỹ J. Kennedy đã tuyến bố với mọi người về một viễn cảnh khoa học: "Trước khi thập kỷ này kết thúc, ta sẽ đưa một người lên Mặt Trăng và đưa anh ta trở về Trái Đất an toàn." trong khi tổ chức nghiên cứu về vũ trụ NASA của Mỹ mới chỉ có một số ít kiến thức cần để đạt được điều đó. Và sau gần một thập kỷ, ngày 16/7/1969 con tàu vũ trụ Apollo 11 của Mỹ đã rời khỏi mặt đất bay lên không gian thám hiểu vũ trụ. Và sau một thời gian nghiên cứu trên Mặt Trăng, nhà du hành vũ trụ Armstrong đã phát sóng trực tiếp trên TV đến khán giả toàn cầu khi bước trên bề mặt Mặt Trăng và miêu tả sự kiện ấy qua câu nói: "Đây là bước đi nhỏ bé của một người, nhưng là bước tiến khổng lồ của nhân loại.". Sau đó, ba nhà du hành vũ trụ đã quay về Trái Đất và hạ cánh an toàn tại khu vực Biển Thái Bình Dương vào ngày 24/7/1969.
Vậy vấn đề đặt ra là: Thế nào là tầm nhìn chiến lược? Và tầm nhìn chiến lược có những tác dụng gì trong quản lý sản xuất kinh doanh? Theo cách hiểu thông thường, tầm nhìn chiến lược là khả năng nhìn xa, trông rộng, hình dung được viễn cảnh tương lai, trên cơ sở đó xác định được một kế hoạch cụ thể bao gồm các hoạt động cụ thể nhằm tạo ra những năng lực cốt lõi và lợi thế cạnh tranh trong kinh doanh. Đây là đặc tính quan trọng nhất của người lãnh đạo, quản lý kinh doanh giỏi, vì nó phân biệt rõ ràng với người quản lý bình thường. Đúng như các nhà khoa học quản lý đã nhận định: “Những nhà lãnh đạo kinh doanh tốt tạo ra tầm nhìn, xác định rõ tầm nhìn. Mạnh mẽ nắm lấy tầm nhìn và không ngừng thúc đẩy nó tới khi hoàn thiện”.
Trong môi trường kinh doanh của Việt Nam, chúng ta đã từng thấy ở tuổi 39, ông Trịnh Văn Quyết đã có những chiến lược kinh doanh táo bạo làm cho giới kinh doanh trong lĩnh vực địa ốc phải “kính nể”. Ông luôn luôn mang trong đầu ý tưởng làm cho tập đoàn FLC đứng trong tốp đầu về bất động sản. Khi trao đổi với bạn bè về những kết quả đạt được như ngày nay, ông nói: “Thành công nhờ biết chọn đúng thời điểm đầu tư, tận dụng cơ hội mua các bất động sản thua lỗ phải bán giá thấp”. Ông là người rất quan tâm đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ nòng côt của tập đoàn vì đây là nhân tố có tính chất quyết định sự thành bại của các hoạt động. Hầu hết cán bộ chủ chốt của tập đoàn đều là những cán bộ trẻ, năng động với tuổi đời trên dưới 40.
Có thể khẳng định, những kết quả đạt được trong kinh doanh có sự ảnh hưởng rất lớn bới tầm nhìn chiến lược của nhà lãnh đạo, quản lý. Vì tầm nhìn được xem là điểm nút tập trung, là sự mô tả những thử thách và chỉ dẫn mọi người biết cách làm việc. Đó là sự phân loại, kết nối các giá trị cốt lõi và ý tưởng của doanh nghiệp, đồng thời xây dựng nên một hệ thống tiêu chuẩn toàn diện cho các nhân viên. Một tầm nhìn mang tính chiến lược tốt sẽ góp phần nâng cao nhận thức của nhân viên về ý thức trách nhiệm của mình, tạo ra không khí hào hứng, phấn khởi trong khi thực hiện các nhiệm vụ được giao, làm gia tăng năng suất, chất lượng hiệu quả trong công việc.
Thực tế cho thấy, một tầm nhìn chiến lược tốt sẽ có sức hấp dẫn rộng rãi, giúp công ty, doanh nghiệp đối phó được với những thay đổi của môi trường; khuyến khích nhân viên giữ vững niềm tin và hy vọng vào sự phát triển của đơn vị; khẳng định mục tiêu tốt đẹp mà doanh nghiệp đang vươn tới cùng với những nguyên tắc cơ bản để đạt được nó. Xây dựng một tầm nhìn chiến lược là trách nhiệm đặc biệt của người cán bộ quản lý, lãnh đạo với sự chung tay, góp sức của các nhân viên, nhất là những nhân tố năng động, sáng tạo.
Trong việc hoạch định tầm nhìn chiến lược, các nhà quản lý lãnh đạo thường đặt ra cho mình những câu hỏi như: “Tổ chức của mình đang đứng ở đâu? Mục tiêu đặt ra của đơn vị là gì? Những nơi nào tổ chức cần liên kết? Xu hướng nào đang diễn ra trong môi trường cạnh tranh? Phương hướng hành động nào sẽ giúp đơn vị sớm đạt được tầm nhìn?... Trả lời được những câu hỏi ấy là cả một vấn đề không đơn giản, đòi hỏi người quản lý, lãnh đạo phải có một nền tảng kiến thức chuyên sâu vững vàng và một phong cách tư duy khoa học biện chứng tập trung vào ba chỉ tiêu chất lượng: năng lực cốt lõi, phát triển sức mạnh tổng hợp và sáng tạo giá trị của khách hàng.
Có thể nói một cách khái quát rằng: xây dựng tầm nhìn chiến lược đòi hỏi người quản lý phải tích hợp được những hiểu biết về môi trường, tầm nhìn và sứ mệnh với năng lực cốt lõi của đơn vị thông qua việc tạo ra sức mạnh tổng hợp và giá trị cho khách hàng.
Thực tế hiện nay cho thấy, kênh thông tin 24h trên tivi đã hàng ngày cung cấp cho chúng ta rất nhiều thông tin nóng hổi, quí giá. Nhưng ít ai biết rằng vào những năm 1970 khi mà Ted Turner lần đầu nói về việc thành lập một kênh tin tức 24h đã bị nhiều người gạt đi và cho rằng đó là một ý đồ ảo tưởng. Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực truyền hình cũng cho rằng tầm nhìn đó là điên rồ và chắc chắn sẽ thất bại. Tuy bị lực cản khá lớn, nhưng Turner đã biết dựa vào xu hướng phát triển của xã hội và nhân khẩu, biết lắng nghe trực giác và đã giám quyết định thành lập một mạng lưới toàn cầu tạo ra 35% lợi nhuận gộp.
Rõ ràng là, khi đã kết nối được giữa tầm nhìn với chiến lược, nhà quản lý lãnh đạo có thể lầm nên sự khác biệt thực sự cho tương lai của tổ chức mình. Kết quả một công trình nghiên cứu khoa học cho thấy hơn 44% sự khác biệt trong lợi nhuận của các công ty lớn có thể được qui ra từ tầm nhìn chiến lược lãnh đạo.
Để trở thành một nhà quản lý, lãnh đạo giỏi cần phải có hoài bão, ước mơ lớn và có kế hoạch cụ thể để biến những ước mơ hoài bão này thành hiên thực thông qua việc thực hiện các hành động chiến lược bằng phương thức tự làm hoặc có thể thuê những người có khả năng đảm nhận việc thực hiện các hoạt động đó.
Nói tóm lại, muốn tạo ra giá trị đích thực của tầm nhìn chiến lược cho đơn vị của mình, người quản lý, lãnh đạo phải biết kết hợp hài hòa những hiểu biết sâu sắc về quá khứ, hiện tại và tương lai trong lĩnh vực chuyên sâu của mình, biết khái quát hóa các diễn biến đang xảy ra trong môi trường kinh doanh, biết đánh giá một cách đầy đủ, đúng đắn về những điều kiện nội lực và ngoại lực của đơn vị, trên cơ sở đó xác định xu hướng, thách thức và cơ hội cho tổ chức của mình.
Hãy nhớ khẩu hiệu “Không hy vọng vào tương lai sẽ không có được sức mạnh của hiện tại”./.
TS. Phạm Trung Thanh