Quang cảnh hội nghị tiếp xúc cử tri

Sau ấn tượng ban đầu về hình ảnh của ứng cử viên trước cử tri là kỹ năng giao tiếp, truyền tải “Chương trình hành động của ứng cử viên” trước cử tri. Thông qua hoạt động này, cử tri sẽ đánh giá trình độ, năng lực của ứng cử viên để đặt niềm tin, quyết định lá phiếu bầu cho ứng cử viên nào. Vì vậy, kỹ năng tiếp xúc và trình bày trước cử tri cũng hết sức quan trọng.

Tiếp xúc cử tri - những điểm cần lưu ý

Tiếp xúc cử tri trước bầu cử tạo điều kiện cho các ứng cử viên tiếp xúc trực tiếp với cử tri để thực hiện vận động bầu cử, là hoạt động do Ủy ban MTTQ Việt nam các cấp tổ chức theo quy định. Tại các buổi tiếp xúc, ứng cử viên gặp gỡ, trao đổi, trình bày về chương trình hành động của mình nếu được bầu làm đại biểu dân cử.

Tại hội nghị tiếp xúc cử tri trước bầu cử, cử tri thường là đại diện các tổ chức trong hệ thống chính trị, như: đại diện cấp ủy, chính quyền ở cơ sở, cấp ủy, chi bộ, trưởng, phó thôn, khu dân cư, trưởng phó các đoàn thể nhân dân, chi hội trưởng/phó các chi hội đoàn thể ở thôn, khu dân cư; một số cử tri đại diện các khu, cụm dân cư... Ngoài ra, cử tri, nhân dân quan tâm đến ứng cử viên có thể đến dự. Ở các cơ quan nhà nước, công nhân ở các khu công nghiệp thì thường được cử đại diện cho tổ chức chính trị - xã hội như: công đoàn, đoàn thanh niên, phụ nữ, cựu chiến binh, đại diện các phân xưởng, tổ sản xuất... Căn cứ đối tượng cử tri, địa điểm tiếp xúc, khu vực đô thị hay nông thôn, miền núi mà ứng cử viên có cách tiếp cận phù hợp từ hình thức bên ngoài, đến nội dung "bên trong" (như đã trao đổi ở bài trước).

Để tiếp xúc cử tri đem lại hiệu úng tích cực, ứng cử viên cần thực hiện “nguyên tắc 4 T”: Thời gian - Trí tuệ - Thân thiện - Tươm tất, cụ thể là:

Thời gian: Đến nơi tiếp xúc đúng giờ, tốt nhất là đến sớm chờ cử tri, không nên để cử tri chờ mình; thời gian phát biểu, trình bày ngắn gọn, không nên nói dài, nói nhiều.

Trí tuệ: Nắm bắt đầy đủ thông tin về các vấn đề kinh tế, xã hội, pháp luật...; tình hình kinh tế, xã hội, đời sống nhân dân nơi tiếp xúc. Trình bày chương trình hành động một cách khoa học, súc tích, không nên đọc một bài đã chuẩn bị sẵn mà nên tóm tắt những điểm chính thông qua một dàn ý. Xử lý thông minh các tình huống bức xúc của cử tri, giải thích, trao đổi tường tận những vấn đề cử tri nêu trong quá trình tiếp xúc; không nên hứa điều gì nếu không chắc chắn giải quyết được. Làm như vậy sẽ được cử tri đánh giá cao.

Thân thiện: Dành thời gian đến sớm để chủ động đón, chào, gặp gỡ, thăm hỏi cử tri, nhất là cử tri lớn tuổi, cán bộ lão thành,... với những lời chào hỏi ân cần, ánh mắt thân thiện, những cái bắt tay ấm cúng, âm lượng, giọng nói thể hiện sự thân thiện, tôn trọng... hoặc gặp gỡ trao đổi riêng khi vấn đề khó nói trước tập thể.

Tươm tất: Trang phục phù hợp với đối tượng tiếp xúc; giản dị, gọn gàng nhưng không luộm thuộm. Đẹp, lịch sự nhưng phải phù hợp với đối tượng cử tri ở mỗi cuộc tiếp xúc.

Thuyết trình/nói để thuyết phục cử tri

Thuyết trình thực chất là nói trước một đám đông, một tập thể người nghe. Nói thế nào để mọi người lắng nghe, tin tưởng thì đòi hỏi một kỹ năng (nói) của người thuyết trình. Trong tiếp xúc cử tri để vận động bầu cử thì ứng cử viên có cơ hội để trình bày chương trình hành động của mình, trên cơ sở đó cử tri bước đầu đánh giá ứng cử viên trên các phương diện: trình độ chuyên môn, sự hiểu biết, năng lực công tác, sự tâm huyết, trách nhiệm với cử tri, nhân dân và địa phương, đất nước.

Thuyết trình không phải là đọc lưu loát, trôi chảy một bài chuẩn bị sẵn, mà là diễn đạt nội dung bài viết đó bằng lời nói. Đây là cơ hội duy nhất (không có lần thứ hai) để ứng cử viên thể hiện mình trước cử tri ở mỗi địa điểm tiếp xúc cử tri trong khu vực bầu cử. Vì thế, mặc dù đã chuẩn bị (bài viết) một bản chương trình hành động, nhưng cần xây dựng cho mình một bản đề cương để nói: sắp xếp trình tự, bố cục, nội dung trọng tâm cần trình bày...

Mọi ứng cử viên, nhất là những ứng cử viên ít hoặc chưa quen nói trước công chúng, cần làm tốt công tác chuẩn bị:

Cần luyện tập, sử dụng tốt ngôn ngữ nói kết hợp ngôn ngữ cơ thể. Âm lượng vừa phải, phù hợp với không gian tiếp xúc, không to quá, không nhỏ quá; tốc độ nói phù hợp, không nhanh quá, không chậm quá. Không để nói lái, nói ngọng, nói ngắc ngứ, nói lắp, không sử dụng từ đệm. Ngữ điệu từ tốn, truyền cảm, lưu loát, thể hiện sự nhiệt tình, phù hợp nội dung. Có thể dùng tay để nhấn mạnh ý tưởng nhưng không vung tay quá mạnh, chặt chém, không chỉ tay về phía cử tri. Ứng cử viên có thể luyện trình bày trước gương hoặc trước bạn bè, gia đình hoặc sử dụng máy ghi âm, máy ghi hình, sau đó xem lại để cải thiện kỹ năng trình bày. Dùng đồng hồ để kiểm tra thời lượng trình bày, nếu được thì chấm dứt trước 02 phút theo thời lượng được cho phép.

Chuẩn bị tốt tâm thế, sức khỏe. Tâm thế tự tin, vượt qua chính mình (vượt qua rào cản quan niệm xã hội, cơ cấu ứng cử viên, điểm yếu của bản thân…); thanh thản, bình tĩnh, hòa nhã. Bảo đảm có sức khỏe tốt trong suốt thời gian vận động tranh cử để không để ảnh hưởng đến hiệu quả khi trình bày. Ngủ đủ thời gian, không để khản tiếng, mất tiếng.

Chủ động, nắm chắc lịch trình các buổi tiếp xúc giúp ứng cử viên có được tâm lý chủ động, tự tin. Thời gian các buổi tiếp xúc, thứ tự ứng cử viên trình bày, địa điểm và phương tiện hỗ trợ trình bày: không gian tiếp xúc (to, nhỏ, nhiệt độ, trang bị bàn ghế…), phương tiện âm thanh...; vị trí để ứng cử viên trình bày (ở bục; ở vị trí ngồi của ứng cử viên…). Nắm chắc các yếu tố đó sẽ giúp ứng cử viên tự tin, chủ động, không bị bất ngờ.

Tạo thiện cảm ban đầu với cử tri để được “hiệu ứng tốt” khi ứng cử viên trình bày. Đến địa điểm tiếp xúc cử tri sớm để có thời gian chào hỏi, bắt tay, gặp gỡ, giao lưu với cử tri với phong thái lịch sự, khiêm tốn, tôn trọng cử tri, tươi tỉnh, tự tin… Trang phục (quần áo, giày dép, đồ trang sức…), kiểu tóc, trang điểm… nên gọn gàng, lịch sự, phù hợp hoàn cảnh từng địa bàn, tránh cầu kỳ, diêm dúa hoặc cẩu thả. Tắt điện thoại trước khi vào hội trường.

Để chuyển tải thông tin đến cử tri hiệu quả!

- Phải biết mình nói gì: tại các hội nghị tiếp xúc cử tri vận động bầu cử, ứng cử viên có trách nhiệm trình bày với cử tri về chương trình hành động của mình, đồng thời chuẩn bị giải thích, tiếp thu ý kiến cử tri. Vì thế cần nói ngắn gọn, đúng vấn đề, nói những gì mình biết chắc chắn.

- Hãy là chính mình: Tự tin vào bản thân, không rập khuôn theo phong cách của ai đó. Không nên quá tập trung vào vấn đề chính, đôi khi những giai thoại cá nhân hay những mẩu chuyện nhỏ cũng là một cách rất tốt để hòa nhập với người nghe.

- Coi người nghe là bạn bè: người nghe luôn quan tâm tới những gì bạn sẽ nói và muốn nghe bạn nói về vấn đề đó. Hãy xem họ như những bạn bè thân thiết, tiếp thu những ý kiến phản hồi của họ.

- Dự kiến những vấn đề cử tri sẽ kiến nghị: mỗi cuộc tiếp xúc, đối thoại đều có chủ đề chính, chúng ta hãy xoay quanh chủ đề đó để dự kiến các vấn đề có thể cử tri sẽ nêu.

- Chuẩn bị trang phục cho buổi tiếp xúc: Tùy đối tượng tiếp xúc, tùy hoàn cảnh tiếp xúc để chọn cách trang phục cho hợp lý.

Để trình bày tốt chương trình hành động, ứng cử viên cần lưu ý: Thể hiện thật tốt những gì đã luyện tập. Nhìn bao quát cử tri trong hội trường. Giao tiếp bằng mắt với cử tri theo trật tự nhưng không dừng, nhìn quá thời gian cần thiết vào một người. Hít, thở sâu khi căng thẳng, uống nước để trấn tĩnh. Khi quên nội dung nào đó, hãy bình tĩnh và nhìn lướt qua văn bản đã chuẩn bị để tiếp tục trình bày. Xưng hô với cử tri phù hợp hoàn cảnh cụ thể. Biết cách ứng xử linh hoạt, phù hợp với tình huống đột xuất xảy ra trong hội trường. Có thể ghi âm để tiếp tục cải thiện bài trình bày trong lần tiếp xúc cử tri kế tiếp. Tránh những cử chỉ thiếu tự tin, như: vịn tay vào micro (đang đặt ở bục nói), vuốt mặt, vuốt tóc, gãi đầu, kéo áo, cho tay vào túi quần, nhìn lên trần nhà, nhìn xuống đất hoặc nhìn khoảng không và không giao tiếp bằng mắt với ai.

Mỗi ứng cử viên hãy dành thời gian chuẩn bị, luyện tập để tiếp xúc cử tri và trình bày chương trình hành động của mình đạt yêu cầu: Thân thiện, chân thành khi tiếp xúc; nói hay, nói đủ có sức thuyết phục khi trình bày. Hy vọng sẽ được cử tri tín nhiệm cao.

Lương Anh Tế

(còn nữa - bài năm)